Сэтинньи 5 күнүгэр В.В. Никифоров-Күлүмнүүр аатынан “Тойон Мүрү” култуура дыбарыаһыгар, Екатерина, Василий Парниковтар “Ыллыыр Илин Эҥэр” бырайыактарын чэрчитинэн, сомоҕолоһуу күнүгэр аналлаах “Сахабыт сиригэр саргыбыт сайыннын!” тэрээһин ыытылынна. Бу тэрээһин хаһан, хайдах, туох санааттан саҕаламмытай?
Былырыын баччаларга Мэҥэ-Хаҥалас Табаҕатыгар биир дойдулаахпыт, Найахыттан төрүттээх СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Капитолина уонна Иван Бурнашевтар кэриэстэригэр илин эҥэр дьахталларын вокальнай ансамбылларын конкурстара ыытыллыбыта. Бу конкурска биһиги улуустан Василий Парников салайар Мүрү 1 нүөмэрдээх орто оскуолатын “Далбар Хотун” вокальнай ансамбла кыттан Гран при үрдүк аатын ылбыттара. Конкурс кэнниттэн санаа атастаһыытыгар Екатерина Степановна “Илин эҥэр дьахталлар ансамбыллара мустан концерта тэрийиэҕиҥ” — диэн этии киллэрбит. Бу кэмҥэ илин эҥэр улуустарын Аҕа баһылыктара мустаннар бииргэ үлэлэһиигэ сөбүлэҥ түһэрсэллэр. Илин эҥэрдэри түмэр, инники сайдыыларын түстүүр сөбүлэҥ түһэрсиитин дьахталлар өйөөннөр бу тэрээһини ыытарга сөбүлэспиттэр. Екатерина Степановна, Василий Степанович конкурс кэнниттэн культура управлениетын начальнига С.С. Нафанаиловка киирэн бу туһунан кэпсииллэр. Эдэр салайааччы маны өйөөн илин эҥэр дьахталларын вокальнай ансамбылларын биир сценаҕа түмэн тэрээһини ыытарга үлэ саҕаланар. Бастакы баҕа санаа Дьокуускай куоракка опера уонна балет тыйаатырыгар тэрийиэххэ диэн этии киирэр, иккис этии — саас бырайыак ааптардарын быһыытынан бэйэбит дойдубутугар Бороҕоҥҥо ыытыахха диэн буолар. Ол эрэн үгүс тэрээһиннэр ыытыллар буоланнар, бииртэн биир харгыстар көрсөннөр, тэрээһин тохтуур. Ырыа эйгэлээх да буоллаллар, 5 улуус араас идэлээх Далбар хотуттарын мунньар үлэ, үгүс кэпсэтии кэнниттэн, Сомоҕолоһуу күнүнэн Бороҕоҥҥо ыытарга дьэ биир санааҕа кэлэн тэрээһиммит ыытылынна. Тэрээһиҥҥэ далбар хотуттары кытта күүстээх аҥардары кытыннарыахха диэн этии киирэн, улуус бастыҥ ырыаһыт уонна ыытааччы эр дьонноро кыттыыны ыллылар. Кыттааччылары аан бастаан Олоҥхо дьиэтин үлэһиттэрэ сахалыы сиэринэн арчылаан, ыраастаан, арыылаах алаадьынан, уохтаах кымыһынан айах тутан көрүстүлэр. Күнүс 4 чаастан кэлбит ыалдьыттарбытыгар улууска дьахтар хамсааһынын, улууспут бастыҥ үлэһит дьахталларын, Герой Ийэлэри кэпсииир киэҥ ис хоһоонноох быыстапканы Сэһэн Ардьакыап аатынан улуус түмэлин научнай сотруднига З.М. Белолюбская, улуус киин библиотекатын библиотекара М.П. Заболоцкая кэпсээтилэр. Быыстапка үөрүүлээх арыллыытыгар улуустааҕы дьахтар Сэбиэтэ ыытар үлэтин салайааччы В.Н. Шадрина билиһиннэрдэ, биир дойдулаахпыт, ырыа айааччы Александр Дмитриев-Чүмэчи “Биһик ырыатынан” үгүс ырыа конкурстарын кыайыылаахтара, истиҥ иэйиилээх ырыаһыт Иван Карпов эҕэрдэлээтэ.
Киэһэ 7 чаастан тэрээһин кыттыылаахтара илин эҥэр улуустарын уостан түспэккэ ылланар ырыаларын, Кыыс Амма, Майа сайына, Хатыҥнардаах чараҥнардаах Чурапчы уонна Мүрү, Мүрү барахсан ырыалары Айталы Новоприезжая дирижердаан уопсай холбоһуктаах хорунан таһааран ыллаатылар. Салгыы Амма улууһун Сулҕаччы нэһилиэгин Сэргэ Бэс дэриэбинэтиттэн “Туйаара” (сал. Светлана Федотова), Мэҥэ-Хаҥалас Бүтэйдээҕиттэн “Саһарҕа” (сал. Ньургуйаана Прокопьева), Табаҕаттан “Алгыс” (сал. Елена Александрова), Чурапчы Дириҥиттэн “Алаас кыргыттара” (сал. Фекла Попова), Уус Алдантан “Найахыына” (сал. Айталы Новоприезжая) уонна “Далбар хотун” (сал. Василий Парников) ансамбыллар бэйэлэрин ырыаларын көрөөччүгэ бэлэхтээтилэр. Кэнсиэри ырыанан киэргэттилэр күүстээх аҥарадарбыт — Амматтан Александр Ушницкай, Мэҥэттэн Ян Чоросов, Чурапчыттан Валерий Корякин, Уус Алдантан Петр Копырин, иилээн-саҕалаан ыыттылар Николай Нестерев (Амма), Спиридон Григорьев (Мэҥэ-Хаҥалас), Аял Новгородов (Чурапчы) уонна Александр Гоголев (Уус Алдан). Кыттааччылар түмүк холбоһуктаах хорга Ксенофонт Уткин-Нүһүлгэн тылларыгар, Алексей Калининскай-Луҥха мелодиятыгар “Сахабыт сиригэр саргыбыт сайыннын!” ырыаны, бырайыак ааптара, бары ытыктыыр, убаастыыр киһибит Василий Степанович дирижердаан ньиргиччи толорбуттарын көрөөччүлэр дохсун ытыс тыаһынан доҕуһуоллаатылар.
Бу тэрээһини өйөөн, кэлбит көрөөччүгэ үөрүүнү бэлэхтиэххэ диэн санаанан, тэрийээччилэр соһуччу-ботуччу бириистэри оҥорорго үлэ ыытан, биир дойдулаахтарбыт, Ил Түмэн депутата Г.А. Васильев, улуус дьаһалтатын дьиэ кэргэҥҥэ отдела (сал. В.И. Андросова), улуустааҕы дьахтар сэбиэтэ (сал. В.Н. Шадрина), урбаанньыттар Гаврил Шелковников, Анна Находкина, Николай Бурцев, бырайыак ааптардара Екатерина, Василий Парниковтар 5.000 тыһыынчалаах сертификаттары, уу харчынан бириистэри, Светлана Аржакова иһит наборун, Мүрү 1 нүөмэрдээх орто оскуола сахалыы чороон, урбаанньыт Константин Местников 2 бутыль 19-таах ыраас уу, Тойон Мүрү култуура дыбарыаһа 1 куул собо балык бириистэри олохтоон, илиилэригэр бааттаах көрөөччүлэри үөрдэн-көтүтэн ыыттыбыт. Тэрийээччилэр ааттарыттан өйөбүл, күүс-көмө буолбут дьоммутугар, итии, сылаас аһынан, наһаа минньигэс, араас астардаах фуршет тэрийбитин иһин Сардаана Николаевнаҕа махталбытын тиэрдэбит.
Бу саҥа, сонун тэрээһин биир күннээх тэрээһин буолбатах. Ол курдук, аан бастаан ыытыллыбыт “Ыллыыр Илин Эҥэр” бырайыак, илин эҥэр улуустарын барыларын кэрийэн, илин эҥэрдэр биир сомоҕо буолан үлэҕэ-хамнаска үрдүк чыпчааллары дабайарбытыгар төһүү күүс буолан салҕыы ыытыллыаҕа. Сахалыы сиэринэн күн эргииринэн иилии эргийэн Чурапчы, Таатта, Амма, Мэҥэ-Хаҥалас улуустарынан бырайыак салҕанарыгар тэрийээччилэр эрэнэбит уонна биир идэлээхтэрбит өйөөннөр, илин эҥэрдэри биир түһүлгэҕэ түмэр тэрээһин салҕыы өссө кэҥээн-тэнийэн барарыгар баҕа санаабытын этэбит!!!
Анна Федорова, Уус Алдан улууһун культураҕа управлениетын кылаабынай специалиһа.
Сэтинньи 6 күнэ, 2024 сыл.










