«Уус-Алдан уран уустарын түһүлгэтэ»

«Уус-Алдан уран уустарын түһүлгэтэ» быыстапка-дьаарбаҥка.

Үйэлэри уҥуордаан  илдьэ кэлбит өбүгэбит үтүө үгэһин сөргүтэр, уус — уран оҥоһуктары, саҥа ааттары киэҥ эйгэҕэ таһаарар сыаллаах – соруктаах ыытыллар «Уус-Алдан уран уустарын түһүлгэтэ» улуустааҕы көрүү – күрэс олунньу ый 27 күнүгэр быйыл 4–с төгүлүн “Олоҥхо Дьиэтигэр” ыытылынна. Быйылгы быыстапкаҕа Хоро, 1-кы Хоро, Өнөр, Түүлээх, Мүрү, Суотту, Бороҕон, Найахы Дүпсүн, Байаҕантай, Лөгөй, Курбуһах, 1-кы Өспөх, Бээрийэ, Бэрт-Ууһа, Баатаҕай, Өлтөх, барыта 17 нэһилиэктэн тарбахтарыгар талааннаах 119 маастардар киирэн 9 көрүҥҥэ күрэхтэстилэр.

Үтүө үгэскэ кубулуйбут быыстапка – дьаарбаҥка үөрүүлээх аһыллыытынан улуус баһылыгын солбуйааччы Михаил Васильевич Борисов эҕэрдэлээтэ уонна  быйылгы сылга улууспут бастыҥ маастардарыгар  “Уус-Алдан улууһун норуотун маастара” үрдүк ааттары, наҕараадалары туттарда.

“Өрөспүүбүлүкэ уус-уран оҥоһуктарга маастара” үрдүк ааты Баатаҕай нэһилиэгиттэн кылтан, туостан тигии маастара Данилова Людмила Ивановна, “Уус-Алдан улууһун норуотун маастара” үрдүк ааттары Пестерева Маргарита Алексеевна (Найахы), Босикова Александра Гаврильевна (Дүпсүн), Васильева Марфа Алексеевна (Мүрү) ыллылар. “Уус-Алдан улууһун социальнай-экономическй сайдыытыгар киллэрбит кылаатын иһин” анал бэлиэнэн  Өлтөх нэһилиэгиттэн Колодезникова Ольга Петровна, улуус Баһылыгын бочуотунай грамотатынан Мүрүттэн Охлопкова Галина Семеновна наҕараадаланнылар.

Уус-Алдан улууһугар норуот маастарын күнүнэн, улуус уран уустарын түһүлгэтин үөрүүлээх аһыллыытынан В.В.Никифоров-Күлүмнүүр аатынан Тойон Мүрү култуура киинин директора Максим Петрович Гоголев, биир дойдулаахпыт Роман Ильич Готовцев эҕэрдэлээтилэр.

Улуус маастардара сылга биирдэ түмсэр улахан түһүлгэлэринэн бэйэлэрин ылбаҕай ырыаларынан-тойуктарынан эҕэрдэлээтилэр улууспут бастыҥ ырыаһыттара Александра Илистярова (Майаҕас), Гаврил Шепелев (Тулуна), Мария Винокурова (Түүлээх), Марсен Протопопов (Бороҕон), Екатерина Готовцева (Танда), Игнатий Слепцов (Чараҥ). Баай барыылаах Байанай сылынан айылҕа маанылаах көтөрдөрө куба, кыталык, улар, хотой кынаттарын уустаан-ураннаан оҥорон Хоноҕор сүрүн оскуолатын учуутала Розалия Бубякина киллэрэн көрдөрдө.

Байанай сылынан бу түһүлгэҕэ өбүгэ үгэһин, булт сиэрин-туомун, өбүгэлэрбит туттубут  булт тэриллэрин кэлэр кэнчээри ыччакка, дьоҥҥо-сэргэҕэ билиһиннэрэр, айылҕаҕа харыстабыллаахтык сыһыаннаһыыны иитэр, булт үөрүйэхтэригэр үөрэтэр сыаллаах “Бултка туттуллар тэриллэр” диэн көрүү-күрэх ыытылынна. Бириистэри Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун маастардара, Уус-Алдан улууһун бочуоттаах олохтоохторо Бурцев Герман Гаврильевич – Кэрэмэн Уус, Готовцев Роман Ильич – Мындыр Уус, Атласова Мария Семеновна – Маай Иис туруордулар. “Сэдэх экспонат” анал ааты Бурцев Г.Г. Сыырдаахтан кэлбит кыттааччыга Местников Василий Васильевичка, “Саамай былыргы булт тэрилэ” анал ааты Готовцев Роман Ильич Тандаттан Турантаева Екатерина Гаврильевнаҕа, уонна “Баай экспонаттаах кыттааччы” анал ааты Атласова М.С. Чаараҥтан Бурцев Григорий Николаевичка туттардылар.

Эмиэ бу күн, күнүс 14 чаастан СӨ култууратын туйгуна, идэтийбит реставратор, өр сылларга Емельян Ярославскай аатынан музейга худуоһунньук – реставраторынан үлэлээбит Василий Егорович Протопоповы кытта көрсүһүү буолла. Василий Егорович 16-17-с үйэтээҕи былыргы чорооннор, саҥа хаһыыттан булуллубут, дьон-сэргэ көрүүтүгэр саҥа тахсар чорооннор тустарынан, чороон быһыытын-таһаатын, атаҕын суолтатын, оһуорун ис хоһоонун, чороон хайдах оҥоһулларын туһунан кэпсээтэ. Салгыы Василий Егорович улууспут чороон оҥорооччуларыгар маастар кылаас биэрдэ, боппуруостарга эппиэттээтэ.

Быйыл 4-с төгүлүн ыытыллыбыт улууспут уран уустарын күрэҕэ 9 көрүҥҥэ арахсан ыытыллынна. Балаһыанньа быһыытынан көрүү — күрэххэ 18 сааһыттан үөһээ саастаахтар кыттыыны ыллылар. Үлэлэр төрүт үгэһи тутуһан оҥоһуллубуттара, хаачыстыбалара, көрүү ирдэбилигэр толору эппиэттииллэрэ, кэнники 3 сыл иһигэр оҥоһуллубуттара сыаналанна.

Көрүү – күрэҕи Готовцев Роман Ильич – Мындыр Уус, СР норуотун маастара бэрэссэдээтэллээх, СР норуотун маастардара Атласова Мария Семеновна, Крылова Прасковья Степановна, Васильева Варвара Тихоновна, Егоров Владимир Прокопьевич – Дархан Уус, СР норуот уус-уран оҥоһуктарга маастардара Петрова Мария Егоровна, Колодезникова Ольга Петровна састааптаах дьүүллүүр сүбэ сыаналаата.

Кыайыылаахтарынан буоллулар:

  1. “Кылаан кылыс” көрүҥҥэ , саха бастыҥ быһаҕын оҥорууга, барыта 10 киһи кыттыыны ылла. 1 миэстэ – Бурцев Гаврил Германович (Сыырдаах), 2 миэстэ – Портнягин Илья Николаевич (Сыырдаах), 3 миэстэ – Бурнашев Петр Петрович (Кэптэни), анал ааттар – Попов Спиридон Дмитриевич, Катакинов Александр Петрович (иккиэн Сыырдаахтар).
  2. “Үйэлэр дуорааннара”, өбүгэ үгэһинэн оҥоһуллубут инструменнар көрүҥнэригэр (манна сахалыы инструменнар, хомус киирэллэр)  6 киһи кыттыыны ылла. 1 миэстэ – Шепелев Александр Афанасьевич (Сыырдаах), 2 миэстэ – Пестряков Алексей Алексеевич (Түүлээх), 3 миэстэ – Петров Семен Семенович (Майаҕас), анал ааттар – Куличкин Петр Дмитриевич (Бороҕон), Тордуянов Гаврил Иванович (Танда).
  3. “Туос тойуга”, өбүгэ үгэһинэн тигиллибит туос иһиттэр көрүҥнэригэр  7 киһи кыттыыны ылла. 1 миэстэ – Васильева Евдокия Васильевна (Бээрийэ), 2 миэстэ – Горохова Варвара Михайловна  (Бороҕон), 3 миэстэ –Васильева Парасковья Николаевна (Бээрийэ), анал ааттар – Васильева Екатерина Николаевна, Семенова Елизавета Егоровна (иккиэн Бээрийэлэр).
  4. “Симэх, быысапка” — дьахтар, эр киһи симэхтэрэ, араас көрүҥнэрэ киирэллэр. Бу көрүҥҥэ  саамай элбэх 34 киһи кыттыыны ылла. 1 миэстэ – Сидорова Варвара Гаврильевна (Бороҕон), 2 миэстэ – Малагина Розалия Николаевна (Түүлээх), 3 миэстэ – Алексеева Зоя Николаевна (Тумул), анал ааттар – Лукачевская Снежана Александровна (Өнөр), Габышева Ольга Николаевна (Тумул).
  5. “Кыл-сиэл алыба”, кылтан-сиэлтэн оҥоһуктар, өрүүлэр араас көрүҥнэрэ киирэллэр, бу көрүҥҥэ  17  киһи кыттыыны ылла. 1 миэстэ – Соловьева Пелагея Васильевна (Дүпсүн), 2 миэстэ – Томская Ольга Прокопьевна (Бээрийэ), 3 миэстэ – Найахыттан “Симэх” түмсүү (сал. Гоголева Х.И.), анал ааттар – Богатырева Антонина Петровна (Мүрү), Черноградскай Анатолий Николаевич (Майаҕас).
  6. “Уран саха”, бу көрүҥҥэ мастан, удьурхайтан оҥоһуллубут иһиттэр киирэллэр. 5 киһи кыттыыны ылла. 1 миэстэ – Петров Семен Семенович (Майаҕас), 2 миэстэ – Корякин Меркурий Васильевич (Курбуһах), 3 миэстэ – Калининскай Василий Иннокентьевич (Танда), анал ааттар – Бочкарев Гаврил Николаевич, Бурнашев Петр Петрович.
  7. “Кырадаһын кустуга” кырадаһынтан тигии араас көрүҥнэрэ – 17 киһи кыттыыны ылла — 1 миэстэ – Николаева Людмила Михайловна (Баатаҕай), 2 миэстэ – Васильева Марфа Алексеевна (Мүрү), 3 миэстэ – Федорова Мария Ивановна (Найахы), анал ааттар – Данилова Сталина Гуружаповна (Мүрү), Лыткина Ирина Ивановна (Өнөр).
  8. “Өбүгэ ииһэ” оҕо, дьахтар, эр киһи өбүгэ үгэһинэн тигиллибит таҥастара көрүҥҥэ 11 киһи кыттыыны ылла — 1 миэстэ – Егорова Алдана Иннокентьевна (Мүрү), 2 миэстэ – Стрекаловская Айталина Ивановна (Мүрү), 3 миэстэ – Босикова Александра Гаврильевна (Дүпсүн), анал ааттар – Дьяконова Ирина Афанасьевна (Найахы), Ноговицына Ольга Ивановна (Майаҕас).
  9. “Сувенирдар, куукулалар” куукулалар араас көрүҥнэрэ, мастан, талахтан оонньуурдар, сувенирдар көрүҥҥэ 12 киһи кыттыыны ылла — 1 миэстэ – Габышева Ольга Николаевна (Тумул), 2 миэстэ – Бочкарев Владимир Владимирович (Түүлээх), 3 миэстэ – Тимофеева Уйгулана Семеновна (Дүпсүн), анал ааттар – Кириллова Ирина Николаевна (Уһун-Күөл), Тордуянов Гаврил Иванович (Танда).

Баай барыылаах Байанай сылыгар  үтүө санааҕытынан, бигэ эрэлгитинэн, сатабыллаах санааҕытынан, дьоҕургут, талааҥҥыт өссө арыллан истин диэн баҕа санаанан быыстапка бары кыттыылаахтарыгар салгыы айымньылаах үлэни баҕарабыт.

Анна Федорова, улуус култуураҕа управлениетын норуот айымньытыгар отдел кылаабынай специалиһа. 2019 сыл.

[meta_gallery_slider id=»1690″]

error: МБУ \"Усть-Алданское управление культуры\"